Emoties
Emoties, of gevoelens, hebben we allemaal: we zijn blij of bedroefd, vrolijk of boos, depressief of opgewekt.
Als gevolg van een hersenbeschadiging kan iemand erg emotioneel zijn:
- Iemand kan heel erg boos, of verdrietig, of opgewonden zijn. Meer dan men van die persoon gewend was.
- Emoties kunnen elkaar heel erg snel afwisselen: van huilen naar lachen, van boos naar blij. Ook nu: meer dan men van die persoon gewend was.
- Iemand kan - schijnbaar - zonder aanleiding boos, blij of verdrietig zijn.
- Iemand lijkt geen emoties meer te hebben, hij of zij reageert bijna gevoelloos.
Het grote probleem voor de omgeving: de patiënt is zichzelf niet meer, het lijkt een andere persoon geworden.
Verstoorde emoties kunnen een gevolg zijn van de hersenbeschadiging - ook onze emoties worden door onze hersenen geregeld. Als de hersenen beschadigd zijn, kunnen dus ook onze emoties 'beschadigd' of ontregeld zijn.
Maar extreme emoties kunnen ook terecht zijn. De patiënt heeft iets meegemaakt dat zijn leven veranderd heeft. Hij herkent zichzelf misschien niet eens meer. De patiënt is misschien het overzicht kwijt: waar ben ik, wat gebeurt er allemaal? En: wat zeggen die mensen allemaal, ik begrijp er niets van! En: waarom begrijpen ze niet wat ik zeg? Of: waarom kan ik niet zeggen, wat ik wil zeggen?
Dergelijke emoties zijn een gevolg van de situatie waarin de patiënt met afasie zich bevindt. De ene patiënt reageert daarop met woede of frustratie. Een ander met verdriet. Weer een ander sluit zich af van alles.
Probeer altijd om de situatie te verbeteren:
- Neem de emoties van een patiënt serieus.
- Geef duidelijkheid: vertel wat er gebeurd is, wat er gaat gebeuren.
- Geef houvast: laat zien dat de patiënt u kan vertrouwen, wees zijn 'rots in de branding'.
- Probeer de gevoelens van de patiënt te verwoorden, als hij dat niet zelf kan.
- Schakel specialistische hulp in (psycholoog, psychiater) als verstoorde emoties tot problemen leiden voor de patiënt, en/of de omgeving (familie, vrienden, verzorgenden).